جاوا، امروزه يکي از متداول ترين زبان هاي برنامه نويسي جهان است. اين زبان از لحاظ ظاهري شباهت هاي زيادي به ++C دارد ولي در اصل مي توان تفاوت هاي بنيادين زيادي را براي آنها بر شمرد. بر خلاف بسياري ديگر از زبان هاي کامپايلري که سورس کد آنها پس از کامپايل شدن به باينري يک ماشين حقيقي ترجمه مي شود، برنامه هاي جاوا پس از کامپايل شدن به باينري ماشيني به نام ماشين مجازي جاوا يا JVM ترجمه مي شود. اين کد باينري را بايت کد مي گويند. ماشين مجازي جاوا عمدتا بصورت نرم افزاري پياده سازي مي شود ولي پياده سازي هاي سخت افزاري يا ترکيبي (بيشتر به صورت کمک پردازنده) از آن نيز وجود دارد. استفاده از ماشين مجازي يک روش مدرن در زبان هاي برنامه نويسي محسوب مي شود و مزاياي زيادي دارد. ماشين مجازي جاوا مي تواند امنيت اجراي برنامه ها را تضمين کند و حق دسترسي هاي مختلفي براي برنامه ها در نظر بگيرد. همچنين ماشين مجازي جاوا سازگاري اجراي برنامه هاي جاوا را تحت سيستم عامل هاي مختلف حفظمي کند. يک باور غلط در بين بسياري از مردم اين است که برنامه هاي نوشته شده به زبان جاوا کند تر از برنامه هاي نوشته شده به زبان هاي کامپايلري اجرا مي شود، در حالي که سرعت اجراي يک برنامه جاوا کاملا بستگي به نحوه پياده سازي ماشين مجازي دارد.

ماشين هاي مجازي جديد جاوا معمولا از تکنيکي به نام کامپايل در زمان لازم يا JIT استفاده مي کنند. در اين روش در هنگام اجراي برنامه بايت کد ابتدا به کد باينري ماشيني حقيقي که بر روي آن اجرا مي شود ترجمه مي شود و سپس باينري ترجمه شده بر روي ماشين اصلي اجرا مي شود. در اين فرآيند ماشين مجازي مي تواند بهينه سازي هاي خاص ماشين حقيقي را بر روي کد انجام دهد که در برخي موارد باعث مي شود برنامه هاي جاوا حتي سريع تر ديگر زبان هاي کامپايلري اجرا شود.